12 Nisan 2013 Cuma

GELECEK PROGRAM: STAR TREK INTO DARKNESS/ UZAY YOLU BİLİNMEZE DOĞRU, J. J. Abrams, ABD, 2013, Bilim-Kurgu

Daha önce de Gelecek Program başlığı altında değindiğimiz ve yıkılmış durumdaki dünyayı gösteren afişini paylaştığımız STAR TREK INTO DARKNESS/ UZAY YOLU BİLİNMEZE DOĞRU filminin gösterim tarihi yaklaştıkça (17 mayıs 2013), filmin reklamı adına da işler iyice kızışmakta. Yayınlanan yeni Star Trek afişiyle, yapımcı şirket bizi adeta gerçekten "karanlık" bir filmin beklediğinin ipucunu veriyor. Enterprise/ Atılgan'ı dünyaya düşerken gösteren afiş, biraz gökyüzünden düşen Demir Adam'lı Iron Man 3/ Demir Adam 3 film afişini anımsatsa da, bize de "pişmiş tavuğun başına gelmedi bu Atılgan'ın başına gelenler" dedirtiyor. 
Gerçekte neler olduğunu öğrenmek için ise biraz daha bekleyeceğiz. İşte yeni afiş...

Güncelleme- 17.04.2013: "Star Trek Into Darkness" filminin en son yayınlanan trailer'ını aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

10 Nisan 2013 Çarşamba

GELECEK PROGRAM: ELYSIUM/ Elysium, Neill Blomkamp, ABD, 2013, Bilim-Kurgu

Elysium, Yunan mitolojisinde"cennet" olarak karşımıza çıkan bir kavramdır. İyi kalpli insanların, doğru ve namuslu olarak yaşamış, kimseye kötülük etmemiş insanların, kahramanların ve yarı tanrıların ruhlarının gittiği sakin ve geniş bir ovadan ibaret bir bahçedir Elysium. Buradaki ruhlar tıpkı tanrılar gibi üzüntüsüz, kedersiz; dünyada çektikleri sıkıntılardan arınmış olarak sonsuz bir saadet içinde yaşarlardı. Film de adını işte bu mitolojik bahçeden almaktadır. Zira 2159'da geçen filmde de, artık neredeyse uygarlığın yok olduğu dünyadaki insanlar iki sınıfa ayrılmış durumdadırlar. Sağlıklı ve egemen sınıf konumunda olan elit Elysiumlular, Elysium adını verdikleri ve insan yapımı bir uzay istasyonunda zenginlik, sağlık ve huzur içinde yaşamaktadırlar. Tükenmiş durumdaki dünyada da milyonlarca fakir, hastalıklı dünyalı yaşamakta ve Elysium'a göç etmeyi beklemektedirler. Ancak Jodie Foster'ın canlandırdığı Elysium'un sert belediye başkanı Sekreter Rhodes, hastalıklı dünyanın göçmenlerine karşı çok iyi düşünceler beslememekte ve Elysium'un steril yaşamını korumaya -belki de saklamaya- çalışmaktadır. Ancak Matt Damon'un canlandırdığı 29 yaşındaki sıradan bir dünyalı olan Max Coburn, her iki sınıfın arasındaki eşitsizliği kaldırmak için Elysium'a giden gizli yolu arayacak ve dünya üzerindeki milyonlarca insanın umudu olacaktır.
Muhteşem "District 9/ Yasak Bölge 9" ile tanıdığımız Neill Blomkamp'ın yeni filmi olan Elysium, başta pek dikkatimizi çekmese de yayınlanan bu yeni afişinin Matrix'i ve Cronenberg filmlerini hatırlatır şekilde insan+metal/makine kaynaşmasını göstermesi nedeniyle üzerinde durmaya karar verdik. Ayrıca merakımızı uyandıran bir diğer konu da, Yunan mitolojisi'ndeki Elysium'a giden ruhların oraya girmeden önce, dünyadaki yaşamlarını, ızdıraplarını ve tüm anılarını unutmalarını sağlayan "Lethe" ırmağının suyundan içmek zorunda olmalarıdır. Acaba filmdeki "Elysium"da da, Matrix'de, ExistenZ'de vb.lerinde olduğu gibi bir "uyutma" durumu söz konusu olabilir mi?
Merakla bekleyip, göreceğiz!
(Güncelleme-16.04.2013: Elysium'un Türkçe fragmanını aşağıdaki videodan seyredebilirsiniz.)

5 Nisan 2013 Cuma

PROFILE OF A WRITER: JORGE LUIS BORGES (Vol. 7)/ Bir Yazarın Portresi: Jorge Luis Borges, David Wheatley, 1983, Biyografi, Belgesel

1899'da Buenos Aires'de (Arjantin) doğan Jorge Luis Borges, dünya edebiyatının gelmiş geçmiş en iyi öykü anlatıcısı/yazarı olarak kabul edilmekte ve günümüzdeki bir çok ünlü yazarı da etkilemiş bulunmaktadır. Eserlerinde yarattığı dil ve anlatım tarzı nedeniyle edebiyata kendi adıyla anılan "Borgesvari" terimini de kazandırmıştır. Labirenti veya yolları çatallı bir bahçeyi andıran öykü yapısını ve öykünün sonunda ulaştığı sürpriz veya çarpıcı/vurucu sonu vurgulayan; "Babil Kütüphanesi", "Kum Kitabı" gibi kendi yarattığı olağanüstü dünyaları/mekanları veya "Gizli Mucize"lerin yaşandığı bir an gibi büyüsel durumları tanımlayan edebi bir tarzı anlatmaktadır artık "Borgesvari" kelimesi. Yine bu özelliği ile Borges, Latin Amerika edebiyatının "büyülü gerçekçiliği'nin de kilometre taşlarından bir tanesi, hatta öyküleri de bu türün ilk örneklerindendir. Aslında etkilediği yazarlara şöyle bir baktığımızda; Carlos Fuentes, Paul Auster, Stanisław Lem, Giannina Braschi, Thomas Pynchon, Umberto Eco, Italo Calvino, Danilo Kis, Georges Perec, Orhan Pamuk, César Aira, Roberto Bolaño, Adolfo Bioy Casares, Philip K. Dick, Michel Foucault, Jean Baudrillard, W.G. Sebald, Enrique Vila-Matas, Julio Cortázar, ne kadar büyük ve önemli bir yazar olduğu anlaşılacaktır. Umberto Eco, Gülün Adı isimli romanında (ve elbette ki filminde de) yer alan "yaşlı, bilge, kör kütüphaneci" Burgos'lu Jorge karakterini yaratırken Borges'ten etkilenmiştir. 1955'te Arjantin Ulusal Kütüphanesi müdürlüğüne getirilen Borges'in, zaten genetik nedenlerle görme zorluğu çeken gözleri bu dönemde tamamen kör olur. Kendisi de bu durumu "Bana aynı anda hem 800,000 kitabı hem de karanlığı veren Tanrı'nın muhteşem ironisi" olarak yorumlayan Borges, aslında artık tam da öykülerinde bahsettiği bir ironiyi/çelişkiyi yaşamaya başlar. 
Görmeyen gözleriyle, bizim gören gözlerimizle asla göremeyeceğimiz başka bir dünyayı görüyordu O.
Bizce sonuna kadar hak etmesine rağmen hiçbir zaman Nobel Edebiyat ödülünü alamayan Borges, 1961'de Samuel Beckett'le birlikte Uluslararası Yayımcılar Ödülü'nü (Formentor Ödülü) kazandıktan sonra uluslararası bir üne kavuştu. Aklınıza gelebilecek her konuda olağanüstü bilgiye sahip olan Borges, bu bilgilerini öykülerinde zaman zaman "varolmayan kitaplara" dipnotlar vererek veya göndermeler yaparak gösterdi. Hatta bunu o kadar iyi yaptı ki bazı okurlar dipnotlarında bahsettiği bu "varolmayan kitapları" bulmaya, onlara ulaşmaya çalıştılar. Daha sonra benzer tekniği Danilo Kiş ve Italo Calvino öykülerinde kullanırken, Orhan Pamuk da romanlarında kullandı.Ayrıca sinemadan da çok büyük zevk alan Borges'in bu özelliği ile de kalbimizde ayrı bir yeri vardır.Yazarlığının ilk yıllarında çeşitli eleştiri ve makalelerle sinema yazarlığı da yapan Borges, Citizen Kane/Yurttaş Kane, King Kong, City Lights/ Şehir Işıkları yanı sıra daha eski ve fazla bilinmeyen filmler üzerine yazmıştır. 
İşte burada size adını verdiğimiz "PROFILE OF A WRITER: JORGE LUIS BORGES (Vol. 7)/ Bir Yazarın Portresi: Jorge Luis Borges", biyografik belgeseli bu büyük yazarın hayatından kesitler sunarken, bir yandan da onun edebi kişiliğini açığa çıkarmaya çalışıyor. En güzel yanı ise, 14 Haziran 1986'da 87 yaşındayken karaciğer kanseri nedeniyle hayata gözlerini yuman Borges'i kendi sesinden dinliyor ve kendisini seyrediyor olmamız. Youtube'da paylaşılan filmi aşağıdaki videoda da seyredebilirsiniz.


Ayrıca Jorge Luis Borges'in daha detaylı İngilizce biyografisine buradan; yine Borges üzerine yapılmış bir başka film olan "Jorge Luis Borges: The Mirror Man"a de buradan ulaşabilirsiniz.
Borges'in düş dünyasını anlatan bilimsel bir makale olan "JORGE LUIS BORGES’TEN HASAN ALİ TOPTAŞ’A DÜŞSEL YOLCULUĞUN ŞİFRELERİ" isimli yazıyı da ayrıca okumanızı öneririz.
Borges üzerine yapılmış önemli video ve filmlerin bilgilerine de aşağıdaki linklerden ulaşmanız mümkündür.

Belgeseller:

Öykülerinden yapılan uyarlamalar:

İlgili filmler:

2 Nisan 2013 Salı

Video: "Masters of Cinema"/ Sinemanın Ustaları

"The Masters of Cinema" yani Sinemanın Ustaları dünya sinemasındaki klasikleşmiş filmleri ve ödüllü yönetmenleri içeren bir liste ve dünyanın en iyileri olarak kabul gören bu yönetmenlere adanmış bir organizasyondur. 2001 yılında basit bir sinema sayfası olarak kendi web sitelerini kuran grup, 2003 yılında asıl resmi Masters of Cinema sayfasını yaratmışlardır. 2004 yılında Eureka Entertainment Ltd. şirketi ile başlattıkları proje kapsamında Masters of Cinema Serisi'nin DVD'leri yayınlanmaya başlamış ve 2008 yılında da "Masters of Cinema", Eureka Entertainment Ltd.şirketine satılmıştır. 
Genel olarak kendisine "The Criterion Collection"u model alan site ayrıca sinema ve filmler üzerine yüzlerce eleştiri, makale, röportaj ve yönetmen yorumu içermektedir. Aşağıda sizlere hazırladığımız video 2012 yılı itibariyle listede yer alan filmleri içermektedir. Özellikle sinema sanatının, sinematografinin nasıl geliştiğini göstermesi açısından, hepsi çok önemli yönetmenlerin filmleridirler. Günümüz sinemasının nasıl içi boşaltılmış, sinematografiden yoksun hale getirilmiş bir "film simülasyonu"ndan öte bir şey olmadığını anlayabilmemiz açısından en az bir kaç tanesinin seyredilmesi gerektiğine inanıyoruz. Evde yapacak işiniz olmadığında veya seyredecek film bulamadığınızda bulun bunlardan birini ve seyredin; eminiz ki daha önce hiçbirini seyretmemişsinizdir!